TARİHİ YERLER
İznik (Nikaia) stratejik, ticari, ulaşım ve coğrafi konumu nedeniyle kurulduğu MÖ IV. Yüzyıldan bu yana dış etkenlere karşı kendisini koruma ihtiyacı duymuştur. Şehir batıda göle, diğer yönlerde ise düz ovaya açılmaktadır. Kent savunmasına katkısı olan surlar hakkında ilk bilgileri Strabon’dan almaktayız. Helenistik dönemde 2893 m. uzunluğunda olduğunu öğrendiğimiz ilk surlar hakkındaki kalıntılar belirlenememekle birlikte o yıllarda kentin bugünkünden daha küçük olduğunu anlıyoruz. Bithynia Krallığı zamanında başlatılan ancak depremle zarar gören surları, Romalılar daha güçlü olarak inşa ettiler. Osmanlı Dönemi’nin içlerine kadar çeşitli yenileme ve onarımlar geçirmiştir. Dört ayrı yöne uzanan yollar üzerine birer taç kapısının yapılması, ayakta duran sur ve burçların belli ki başlangıcını teşkil etmiştir. Bu kapıları esas alan genel konumu ile güneybatıdaki zikzakları da bir hat olarak kabul edersek, düzensiz çokgen (altıgen) planı andırmaktadır.
Uzunluğu 4970 m’yi bulan ve yerleşmeyi düzensiz bir çokgen oluşturarak kuşatan surlar ana yöne açılan dört anıtsal kapıya ve birçok kule ile ikincil kapıya sahiptir.114 burç vardır. Sur duvarlarında üç evre ayırt edilir. Birinci evrede duvarlar moloz taş ve tuğladan harçla örülmüş, böylece yatay tuğla kuşaklarıyla duvara sağlamlık ve çok renklilik kazandırılmıştır. Duvar yüksekliğinin 9 m. civarında olduğu sanılmaktadır. Aynı teknikle inşa edilen kuleler yarım daire şeklindedir ve kent tarafında kemerli bir kapıya sahiptir. Bu evreye ait kulelerde üst yapı ve özellikle ikinci kat konusu aydınlığa kavuşturulmamıştır. Bazı kulelerde kubbe tonozlu üst kat öngörülür.
Birinci evre surlarının MS 258 civarında Bithynia bölgesine saldıran Gotlara karşı inşa edildiği kesindir. Yapıma Gallienus zamanında (253-260) başlandığı, Macrianus ve Quietus zamanında (260-261) devam edildiği, bu imparatorlara ait Nikaia sikkelerinin arka yüz betimlerinden anlaşılır. Surların tamamlanması, egemen olduğu MS 269 yılına rastlar. Daha yüksek bir düzleme oturan ikinci evreye ait duvarlar, teknik açıdan önemli bir değişiklik göstermez. Ancak devşirme malzeme örneğin tiyatrodan sökülen bloklar ve oturma kademeleri yoğundur. Surun bazı kesimlerinde kuleler sıklaştırılmış iki kule arasına yenisi eklenmiş böylelikle toplam sayı 114’e ulaşmıştır. İkinci evreye ait kulelerin boyutu eskisinden farksızdır. Devşirme malzemeden inşa edilmiş bir kaide üzerinde yükselen bu kulelerde, üst katın varlığı tespit edilmiştir, fakat çatı örtüsü için herhangi bir veri yoktur. İkinci evreye ait farklı öğeler, MS 348 sonrasında farklı tarihler ile ilişkilendirilmiştir. Bazı öğeler III. Leon zamanında 727 yılına, diğerleri sırasıyla 857/858, 1065 ve 1097 yıllarına tarihlenir. Üçüncü evre, Laskaris’ler zamanına, MS 1204-1222 yılları arasına bağlanmıştır. Bu dönemde sur duvarı ve kuleler yükseltilmiştir. Ayrıca ana surun 13.0-16.0 önüne bir siper duvarı, ana sur duvarındakiler ile ilişkileri gözetilerek konumlandırılan kule ve kapılar ile donatılmıştır. Ana sur duvarı dört büyük kapı içermiştir.
FOTOĞRAF GALERİSİ
